LÀM THẾ NÀO ĐỂ TÌM RA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU?

         Rất nhiều HS và GV khi bắt tay vào việc nghiên cứu khoa học sẽ gặp ngay khó khăn đầu tiên đó là tìm đề tài. Mặc dù mất rất nhiều thời gian suy nghĩ, tìm kiếm nhưng vẫn không thấy được chủ đề phù hợp. Đây lại là công việc cần làm sớm thì mới có đủ quỹ thời gian dành cho thực nghiệm và hoàn thiện đề tài.

Vấn đề trên có thể được giải thích bằng những nguyên nhân sau:

+ Đề tài nhóm quan tâm đã được giải quyết tốt trong thực tế bởi các phương án khoa học khác tối ưu hơn phương án do nhóm đề xuất.

+  Có quá nhiều đề tài để lựa chọn và nhóm không biết mình phù hợp với đề tài nào. Tâm lý “tiếc”, e ngại đề tài mình lựa chọn chưa phải là tốt nhất, đề tài còn lại biết đâu sẽ có hướng phát triển tốt hơn.

+ Đã chọn được đề tài có tính mới nhưng khi bắt tay vào làm thì không có phương án nào khả thi, không tìm được tài liệu tham khảo, hướng giải quyết nào cũng đi vào ngõ cụt.

Tất cả những điều này sẽ đưa chúng ta trở lại vạch xuất phát ban đầu.

Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần:

+ Xác định rõ lĩnh vực mình quan tâm, yêu thích và có năng lực nghiên cứu. Không nhất thiết bạn học ban tự nhiên thì không được phép chọn đề tài xã hội hoặc ngược lại. Thực tế ở trường THPT Chuyên Hạ Long cho thấy: Các bạn lớp chuyên Văn vẫn đảm nhận tốt vai trò của mình trong đề tài về kĩ thuật, Hóa Sinh, ngược lại các bạn chuyên Toán vẫn lựa chọn đề tài KHXH Hành vi để thực hiện và cho kết quả cao trong kì thi KHKT tỉnh, quốc gia.

+ Thu hẹp phạm vi. Chọn 1 hướng đề tài chuyên sâu:

VD: Lĩnh vực Hóa Sinh lại chia thành các lĩnh vực chuyên sâu: Hóa -Sinh phân tích, Hóa-Sinh tổng hợp, Hóa-Sinh Y, … Lĩnh vực KH Trái đất và Môi trường  chia thành: Khí quyển, Khí hậu, Ảnh hưởng của môi trường lên hệ sinh thái; Địa chất; Nước; …

Về các lĩnh vực của đề tài, thầy cô và các bạn HS có thể tham khảo tại https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-06-2024-TT-BGDDT-Quy-che-Cuoc-thi-nghien-cuu-khoa-hoc-quoc-gia-hoc-sinh-trung-hoc-co-so-606878.aspx?anchor=chuong_pl_1

Sau khi đã xác định được lĩnh vực nghiên cứu, hãy tìm đọc các tài liệu, đề tài liên quan tới lĩnh vực đó cả trong và ngoài nước. Đọc càng nhiều, chúng ta càng có hiểu biết sâu hơn, cái nhìn rõ hơn về lĩnh vực mình chọn. Trong quá trình đọc, các ý tưởng mới xung quang đề tài cũng sẽ dần nảy sinh.

Việc tìm người hướng dẫn khoa học cũng rất quan trọng. Kiến thức vốn rất rộng lớn, từ lý thuyết đến thực tiễn lại có một khoảng cách rất dài. Nếu các em HS và thầy cô ở trường chưa đủ điều kiện để thực hiện các thí nghiệm chuyên sâu, hoặc chưa có đủ kiến thức hàn lâm về vấn đề nghiên cứu thì nhóm sẽ rất cần có sự hỗ trợ từ các nhà khoa học tại các trường Đại học, Cao đẳng, các viện nghiên cứu, … Họ sẽ giúp đánh giá bước đầu về tính khả thi, tính mới của đề tài và giúp đỡ nhóm trong quá trình phát triển, hoàn thiện.

Hi vọng rằng với những chia sẻ trên, quý Thầy Cô cùng các bạn HS sẽ sớm định hướng được đề tài mình quan tâm để nghiên cứu và cho ra kết quả tốt như mong đợi!

Tác giả: Nguyễn Thị Minh Trang- THPT chuyên Hạ Long